Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, corona virüsü salgınında pek çok sektör gibi inşaat sektörünün de sıkıntılar yaşadığına dikkat çekerek “Yaşamak öncelikli olduğu için hiç kimse konut alım satımına yönelmedi” dedi.
“İnşaat pek çok sektörün temeli. Tek başına bir konut satışı 9-10 ayrı sektörün canlanmasını sağlıyor” diyen Hacıoğlu, “Kamu bankalarında sıfır ve ikinci el evler için 0.64 ve 0.74 kredi imkanı sağlandı. Ancak 2. el evler için şartlar değiştirildi. Konut satışları bu kampanya ile birlikte çok artmıştı. Ekonomi canlanıyordu. Ancak şimdi bir değişiklik oldu. Biz en azından yıl sonuna kadar bu kampanyanın devam etmesini bekliyorduk. Beklediğimiz gibi olmadı. Elbette konut satışlarında bir düşüş olacaktır. Ancak bununla birlikte kredi kampanyasının ardından fiyatlarda yüzde 40’a varan fahiş artışlar yaşanmıştı. Kampanya sona erdikten sonra satışların düşmesiyle birlikte bu fiyatların da normale döneceğini düşünüyoruz” dedi.
Bursa Emlak Müşavirleri Odası Başkanı Erdal Çelebi, faizlerin inmesiyle emlak piyasasının hareketlendiğini alım gücü zayıf vatandaşların konut için harekete geçtiğini söyleyerek faiz artırımının piyasalara çok büyük eksisi olmayacağını söyledi.
Çelebi, “Sıfır konutta şu anda ciddi bir üretim olmadığı için, yaklaşık iki yıldır bilindiği gibi ekonomik krizden dolayı duraksama yaşanıyordu. Yeni çıkacak projelerin süreci içerisinde eğer kampanya devam ederse, kampanyaya sıfır üzerinden yeniden yoğunlaşma olur. Yanında da ikinci ellerde yine müşterinin tarzına, bütçesine göre revaçta olmaya devam edecektir.
Bu oranın çok etkili olacağına kanaatkar değiliz. Gerçek alıcı dediğimiz yatırımcı grubunun dışındaki alıcılar 0,74 veya 0,79 da olsa çok fazla onları etkilemeyecektir. Çünkü ihtiyaç kapatacaktır. Ama yatırımcı tarafında illaki bir duraksama olacaktır. Gayrimenkul alırken özelliklerine ve ilgili belediyesinden vatandaşlarımız bizzat gidip kendileri araştırıp sonuca gitmelerini tavsiye ediyoruz” diye konuştu.
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri (TÜGEM) Derneği Konya İl Başkanı Selman Çifçi, Haziran ayı başında sıfır ve ikinci el konutlarda yapılan faiz oranlarının indirilmesiyle birlikte konut satışları arttığına vurgu yaparak şöyle konuştu;
“O süreçte konut ihtiyacı olmayan vatandaşlarımız bile ev aldı. Aslına bakarsanız bu tehlikeli bir durumdu. Çünkü insanlarımız borçlanarak ev sahibi oldular. Şu an pandemiden dolayı vatandaşlarımızın ekonomik durumu ortada. Hiçbir devlet vatandaşını borçlandırarak büyüyemez. Bunun yanında evlere olan talep fiyatları yükseltti. 520 bin lira olan ev, 720 bin liraya satıldı. Ev fiyatlarının yükselmesi kira fiyatlarını da yükseltti. Şimdi haziran başında başlatılan kampanya sonlandırıldı. Bu da konut satışlarının durağanlaşmasına sebep olacak. Konutlara talebin azalması da yükselen konut fiyatlarını düşürmeyecek. Hatta konut fiyatları yükselmeye devam edecek”
Antalya'da yaşayan emekli Nazmi Ertuğrul (56), Düşük faizle ev kredisinin dar gelirli vatandaşlar için bir fırsat olduğunu belirterek yeniden yükselen faiz oranlarıyla ilgili şöyle konuştu:
“Pandeki döneminde birçok yer kapanırken, birçok insan da işsiz kaldı. Yani faiz düşük de olsa insanların cesareti yoktu borç altına girmeye. Hükümet piyasayı canlandırmak için böyle bir girişimde bulundu bazı kesimlerden ilgide gördü. Şimdi faiz oranı arttı ve azami 180 ay olan vade oranı 120 aya çekildi. Bu girişim kredi ile ev almak isteyen insanlarda hayal kırıklığı yaşattı. Bakalım yeni oranlara piyasa nasıl bir tepki gösterecek? Vatandaş ne yapacak?”
Edirne'de yaklaşık 20 yıldır emlakçılık yapan Edirne Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Serhat Çeker (53), faizlerin düşmesi sonrası konuta talepte patlama olduğunu belirterek faizlerin artmasıyla birlikte eskiye dönüş başlayınca emlak sektörünün olumsuz etkileneceğini söyledi. Çeker şöyle konuştu:
“Daha önceki gibi hızlı bir satış ortamı olmaz. Yeni açıklanan değişiklikler öncesi konut satışı çok yapılıyordu. Edirne'de de konut satışı çok iyiydi. Düşük kredi oranları piyasadaki mutsuzluğu, mutlu hale getirmek için yapılan bir uygulamaydı. Onun bir hareketlenmesi vardı. Yeni değişiklikle birlikte yüzde 30-40 oranında bir gerileme olur. Yine de yeni açıklanan oran da fena değil. Eski oran bir reklam amacı taşıyordu. Kısa süreliğine olduğu da belliydi. Talep fazla olunca eskiye doğru dönmeye başladılar. Ağustos ayından sonra da eski oranlara doğru gerileyeceğini tahmin ediyorum. Çünkü ekonomide darlık var. Bu uygulama uzun süreli devam etmez. Çünkü euro, altın ve doların böyle yükseldiği bir ortamda oranları daha fazla bu şekilde tutamazlar.”
Marmaris Emlak Müşavirleri Derneği Halkla İlişkiler Sorumlusu Emlak Müşaviri Çetin Aksu, kamu bankalarındaki faizlerin yükseltilmesiyle birlikte konut alımlarının yavaşlayacağını söyledi.
Eğer sıfır evlerde değişen bir şey olmayacaksa bunun ciddi bir politika oyunu olabileceğini söyleyen Çetin Aksu sözlerini şöyle sürdürdü:
“Pandemi devam ettiği sürece konut alım ve satımlarının etkilenmesi bir süre daha devam edecek. Piyasada çok sayıda birikmiş ev olacağı için de bunları alabilecek kesimler zaten belli. Ya parası olan ya da al – sat yapan rant peşindeki kişiler buralara talip olacak. Alım gücü zaten yok. İnsanlar geçim kaygısındayken bu kadar büyük konut kredilerini ödeyemezler. Bu nedenle yeni alımlar olmayacağı gibi daha da azalacak. Olanlar da insanların başına bela olacak. Yani borcu olanlar ciddi anlamda etkilenecek. Büyük sıkıntı yaşanacak”
FAİZ ORANLARI DAHA DA YÜKSELECEK
Faizlerin yükseltilmesiyle devletin kemer sıkmaya başladığına dikkat edilmesi gerektiğini de hatırlatan Aksu, “Bu kadar insanların rahat ev alabileceği ortamı baktılar ki gelecekte kurtaramayacağız, ilerideki günlerde başımıza bela olacak düşüncesiyle bankalar faiz oranlarını yükseltmeye başladı. Vadeleri kısaltıyor. İnsanlar alamasın diye bu faiz oranları ileride daha da yükselecek. Bu kadar kolay evlere ulaşamasınlar diye başka çareler arayacaklar. Büyük şehirlerde çok fazla sıkıntı gözükmese de riskten doğacak ekonomik darlık onları da etkileyecek. Gidişat borcu olanlar için iyi gözükmüyor. Satışlar ister istemez çok azalacak. Faiz oranları ister istemez piyasaların hepsini etkiliyor” dedi.
Aksu, insanların düşük faizle krediyle satın aldıkları evi faizler yükseldiğinde borcunu ödeyebilmek için satmaya kalksa aynı paraya satamayacaklarını da söyledi.
Elazığ'da 15 yıldır emlakçılık yapan Hakan Albayrak, faiz değişikliliğinin ev fiyatlarına da yansıyacağını belirterek faiz oranlarının yükseltilmesi hem müşteriyi hem de emlak piyasasını olumsuz etkileyeceğini söyledi.
Albayrak, “Faiz artışlarının ev satışlarında yüzde 10 etkisi olur” diyerek şu ifadeleri kullandı:
“Şu anda yaşanan ekonomik sorunlardan dolayı vatandaşın zaten alım gücü yok. Vatandaşlar ancak düşük faizli uzun vadeli kredilerle ev sahibi olmaya çalışıyorlar yoksa asgari ücretli bir ailenin ev alması çok zor herkes ayda 2-3 bin lira kredi ödeyemez. Faiz oranlarının yükseltilmesiyle beraber normalde ayda 500 ev satılıyorsa şimdi 200-300 ev satılacak ondan dolayı emlak piyasasına biraz etkisi olur. Vatandaşların daha rahat ev alabilmesi ve emlakçıların ev satabilmesinin önünün açılması için faizlerin düşmesi ve vadelerin uzun olması gerekiyor. Eğer bu şekilde olursa hem ev almak isteyen vatandaş hem de emlak sektörü mağdur olmaktan kurtulur.
KREDİ FAİZLERİ BU KADAR DÜŞMEMİŞTİ
Eskişehir Emlak Komisyoncuları Oda Başkanı Gazi Çelik: “Geçtiğimiz yıllarda banka kredi faizleri zaten bu rakamlara kadar inmemişti. Ben bankaların 0.74 olan kredi faiz oranını 0.79 çıkarmasını hatta azami 180 ay olan vade oranını da 120 aya çekilmesinin Eskişehir'de konut satışlarını etkileyeceğini düşünmüyorum. Zaten Eskişehir inşaat sektöründe bu sürece hazırlıksız yakalandı. İnsanlar ev bulmakta güçlük çekiyor. Önceden kredi faizleri bu seviyelere kadar düşmemişti. İnsanlar buldukları evi kaçırmamak için bu kredi faiz oranındaki artışa takılı kalmayacaklardır. Etkilese dahi çok çok az bir grubu belki etkiler”